آزادی مطبوعات
آزادی رسانه و مطبوعات همانند یک ضمانت نامه از جانب دولتها به رسانههای عمومی , در مقابل مواجهه با روندهای محدود کنندهٔ ابراز نظر در جوامع , میباشد که حقوق قانونی رسانهها و همچنین مراجع رفع اختلاف بین رسانهها و شاکیان را مشخص میکند. این حقوق در بسیاری از کشورها به صورت قانونی و در چهارچوب قوانین اساسی آن کشور تعبیه شدهاست تا از آزادی مطبوعات حمایت به عمل بیاید.
در رابطه با اطلاعات دولتی , هر کدام از دولتها خود تصمیم میگیرند کدام منابع و مواد اطلاعاتی عمومی و یا حفاظت شده میباشند و نباید از جهت حساسیت عمومی و یا طبقه بندی شدگی , افشا گردد. بسیاری از دولتها سعی در تسلط یافتن بر قوانین مهم و یا آزادی تبادل اطلاعات قانونی که برای تعریف حدود و ثقور علاقهٔ بین المللی کاربرد دارند , هستند تا از این طریق دید جهانی را منحرف کنند.
اصول و معیارهای اساسی
در کشورهای توسعه یافته آزادی مطبوعات و رسانهها بر این امر تاکید میکند که تمام مردم حق ابراز نظر , گفتن و نوشتن در رسانهها را دارا میباشند. اعلامیه جهانی حقوق بشر بر این امر تاکید میکند که هر کسی از نظر قانونی حق ابراز نظر دارد , این قانون مشتمل بر حق ابراز نظر بدون هیچ گونه مداخله از جانب دولتها و یا ذی نفعان میباشد .
این دیدگاه به طور معمول با وسائل اطمینان دهندهٔ قانونی از تمام ردههای مختلف آزادی برای تحقیقات علمی , انتشار , رسانهها همراه میشود و در به تصویر کشیدن عمق قوانین مخل سیستم قضایی یک کشور که سعی در بر هم زدن آزادی قانونی رسانهها دارد , میباشد. مفهوم آزادی بیان گاهی با وضع قوانین معالجاتی فردی و رسانهای دروغین به عنوان آزادی مطبوعات , پوشانده میشوند.
سوای تعریفهای قانونی کشورها , بسیاری از موسسههای غیر دولتی معیارها و اصول متفاوتی را برای قضاوت درباره میزان آزادی مطبوعات در سرتاسر جهان رعایت میکنند که شامل:
کمیته اطلاعاتش در رابطه با نقض پروندههای مربوط به روزنامه نگاران را با رسانهها و مطبوعات آزاد سرتاسر جهان به اشتراک میگذارد تا از این طریق به مبارزه با بی عدالتی بپردازد. این کمیته همچنین پروندههای مرگ و زندانی شدن روزنامه نگاران را نیز دنبال میکند و کارکنان این کمیته با وضع معیارهای استوار برای هر کدام از پروندهها مانند تحقیقات مستقل , تحقیق و حقیقت یابی به بررسی امور پشت پردهٔ هر کدام از قتلها و یا زندانی شدن روزنامه نگاران میپردازند.
وضعیت آزادی رسانه در جهان
کشورهایی که به رنگ قرمز نشان داده شدهاند , خطرناکترین مناطق برای خبرنگاری میباشند
هر ساله , سازمان گزارشگران بدون مرز فهرستی را انتشار میدهند که کشورها را بر اساس میزان آزادی مطبوعات و رسانهها رده بندی میکن , این رده بندیها بر مبنای پاسخهای تحقیقاتی دریافتی از روزنامه نگاران عضو سازمان , متخصصان هر کدام از رشتههای مربوط , حقوق دانان و فعالین حقوق بشر میباشند.
این تحقیقات به پرسشگری در مورد حمله مستقیم به روزنامه نگاران و رسانهها بعلاوهٔ دیگر منابع غیر مستقیم برای فشار وارد کردن و محدود کردن رسانهای آزاد برای افشای خبرها و نشر اطلاعات میباشد , میپردازند.
البته سازمان باید مراقب این باشد که فهرستهای تهیه شده به میزان آزادی مطبوعات و رسانهها بپردازد , نه به کیفیت کارهای خبرنگاری در کشورها و مناطق مختلف.
کشورهایی که حداکثر آزادی مطبوعات را رعایت میکنند در سال ۲۰۰۳ شامل فنلاند , ایسلند , هلند و نروژ میباشند. صرف نظر از کشورهای اشاره شده در بالا , در سال ۲۰۰۴ نیز کشورهای دانمارک , ایرلند , اسلواکی , سوییس در صدر جدول قرار گرفتند که بدنبال آنها نیوزیلند و لاتویا قرار گرفتند.